भारतात लग्न हे धुमधडाक्यात केले जाते. लग्न करतांना कुठल्याही प्रकारची कमी नसावी याकडे विशेष लक्ष दिले जाते अशात आता एक अहवाल समोर आला आहे, भारतात लग्नावर होणारा खर्च हा शिक्षणाच्या (पदवीपर्यंत) दुप्पट आहे असे म्हटले जात आहे.
भारतीय विवाह उद्योगाचा आकार अंदाजे 10 लाख कोटी रुपये आहे, जे अन्न आणि किराणा मालानंतर दुसऱ्या क्रमांकावर आहे. एका अहवालात ही माहिती देताना असे म्हटले आहे की, सामान्य भारतीय शिक्षणाच्या तुलनेत लग्न समारंभांवर दुप्पट खर्च करतात. भारतात दरवर्षी 80 लाख ते 1 कोटी विवाह होतात, तर चीनमध्ये 70-80 लाख आणि अमेरिकेत 20-25 लाख विवाह होतात.
ब्रोकरेज फर्म जेफरीजने एका अहवालात म्हटले आहे की, ‘भारतीय विवाह उद्योग हा यूएस उद्योगाच्या जवळपास दुप्पट आहे (US$ 70 अब्ज). ते चीनपेक्षा लहान आहे (US$ 170 अब्ज). अहवालानुसार, भारतातील उपभोग श्रेणीत विवाहसोहळा दुसऱ्या क्रमांकावर आहे. जर विवाह एक श्रेणी असेल, तर ते अन्न आणि किराणा माल ($681 अब्ज) च्या मागे दुसरी सर्वात मोठी किरकोळ श्रेणी असेल.
भारतातील विवाहसोहळे भव्य असतात आणि त्यात अनेक समारंभ आणि खर्चाचा समावेश असतो. यामुळे दागिने आणि पोशाख यांसारख्या श्रेणींमध्ये वापर वाढतो आणि वाहन आणि इलेक्ट्रॉनिक्स उद्योगांना अप्रत्यक्षपणे फायदा होतो. अवाजवी विवाहांना आळा घालण्याचे प्रयत्न करूनही, परदेशात होणारे भव्य विवाह भारतीय ऐश्वर्य दाखवत आहेत.
“दरवर्षी 8 दशलक्ष ते 10 दशलक्ष विवाहसोहळ्यांसह, भारत हे जगातील सर्वात मोठे वेडिंग डेस्टिनेशन आहे,” जेफरीज म्हणाले. CAT नुसार, त्याचा आकार US $ 130 अब्ज इतका असल्याचा अंदाज आहे. “भारताचा विवाह उद्योग हा अमेरिकेच्या तुलनेत जवळजवळ दुप्पट आहे आणि मुख्य उपभोग श्रेणींमध्ये महत्त्वपूर्ण योगदान देतो.”
भारतीय विवाहसोहळे अनेक दिवस टिकतात आणि ते अगदी साध्या ते अत्यंत भव्य असा असतात. यामध्ये प्रदेश, धर्म आणि आर्थिक पार्श्वभूमी महत्त्वाची भूमिका बजावते. अहवालात असेही म्हटले आहे की, भारतात लग्नावर होणारा खर्च हा शिक्षणाच्या (पदवीपर्यंत) दुप्पट आहे, तर अमेरिकेसारख्या देशांमध्ये हा खर्च शिक्षणाच्या निम्म्याहून कमी आहे.