RLV Pushpak| भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेने (इस्रो) रविवारी आणखी एक मोठा टप्पा यशस्वीरित्या पूर्ण केला आहे. रीयुजेबल लॉन्च व्हेईकल (RLV) पुष्पकचे सलग तिसरे यशस्वी लँडिंग केले. या मोहीमेमुळे भारताला अंतराळात मानव पाठविण्याच्या लक्ष्य लवकरच पूर्ण करता येणार आहे. पुष्पक विमानाची चाचणी सकाळी 7.10 वाजता कर्नाटकच्या चित्रदुर्ग येथील एअरोनॉटीकल टेस्ट रेंज मध्ये करण्यात आले. याआधी पुष्पक ALV LEX – 01 आणि LEX-02 च्या यशस्वी चाचण्या करण्यात आल्या होत्या.
कर्नाटकातील चित्रदुर्ग येथील एरोनॉटिकल टेस्ट रेंजवर इस्रोने रविवारी सकाळी सात वाजता पुन्हा वापरता येण्याजोग्या प्रक्षेपण वाहनाची तिसरी आणि अंतिम चाचणी घेतली. यापूर्वी, इस्रोने पुन्हा वापरता येण्याजोग्या प्रक्षेपण वाहनाच्या दोन यशस्वी चाचण्या घेतल्या आहेत. तिसऱ्या चाचणीत, लाँच व्हेईकल उंचावरून सोडण्यात आले आणि जोरदार वारे वाहत होते, तरीही प्रक्षेपण वाहन ‘पुष्पक’ ने पूर्ण अचूकतेने धावपट्टीवर सुरक्षित लँडिंग केले.
या चाचणीत इस्रोने लँडिंग इंटरफेस आणि विमानाच्या लँडिंग परिस्थितीची उच्च वेगाने तपासणी केली. या चाचणीसह, इस्रोने आजच्या काळातील सर्वात महत्वाचे तंत्रज्ञान साध्य करण्याच्या दिशेने एक मजबूत पाऊल उचलले आहे. विशेष म्हणजे, अशा प्रकारचे तंत्रज्ञान जगात फक्त इस्रोकडे आहे.
RLV-LEX3 images pic.twitter.com/PO0v0StC3A
— ISRO (@isro) June 23, 2024
चिनूक हेलिकॉप्टरमधून प्रक्षेपण वाहन ‘पुष्पक’
चाचणीदरम्यान पुष्पक हे प्रक्षेपण वाहन हवाई दलाच्या चिनूक हेलिकॉप्टरमधून ४.५ किलोमीटर उंचीवरून प्रक्षेपित करण्यात आले. यानंतर प्रक्षेपण वाहन पुष्पकने स्वायत्त पद्धतीने धावपट्टीवर यशस्वी लँडिंग केले. लँडिंग दरम्यान वाहनाचा वेग ताशी ३२० किलोमीटर होता. लँडिंगच्या वेळी व्यावसायिक विमानाचा वेग ताशी २६० किलोमीटर आणि लढाऊ विमानाचा वेग सुमारे २८० किलोमीटर प्रति तास असतो. लँडिंगच्या वेळी प्रथम ब्रेक पॅराशूटच्या मदतीने प्रक्षेपण वाहनाचा वेग ताशी १०० किलोमीटरपर्यंत कमी करण्यात आला आणि त्यानंतर लँडिंग गिअर ब्रेकच्या मदतीने विमान धावपट्टीवर थांबवण्यात आले.
अंतराळ मोहिमांचा खर्च कमी होणार
या चाचणी दरम्यान, वाहनाच्या रुडर आणि नोज व्हील स्टीयरिंग सिस्टमची कार्यक्षमता देखील तपासली गेली. भविष्यात प्रक्षेपण वाहन अवकाशात पाठवून ते सुरक्षितपणे पृथ्वीवर उतरवून ते पुन्हा अवकाशात पाठवण्यासाठी हे तंत्रज्ञान अत्यंत महत्त्वाचे आहे. या तंत्रज्ञानाच्या मदतीने, इस्रोच्या खर्चात लक्षणीय घट होईल कारण कोणत्याही अंतराळ मोहिमेत प्रक्षेपण वाहनाची किंमत खूप जास्त असते आणि एकदा वापरल्यानंतर ते वाहन पुन्हा वापरले जात नाही.
आता पुन्हा वापरता येण्याजोग्या प्रक्षेपण वाहन तंत्रज्ञानाच्या मदतीने, वाढत्या जागेतील कचऱ्याची समस्या देखील हाताळली जाऊ शकते. पुन्हा वापरता येण्याजोग्या लाँच व्हेईकलच्या लँडिंग चाचणी दरम्यान, वाहनामध्ये मल्टी-सेन्सर फ्यूजन वापरले गेले, ज्यामध्ये इनर्शियल सेन्सर, रडार अल्टिमीटर, फ्लश एअर डेटा सिस्टम, स्यूडोलाइट सिस्टम आणि नाविकसारख्या सेन्सरचा समावेश आहे. या चाचणीमध्ये पूर्वीच्या चाचण्यांदरम्यान वापरलेल्या वाहनाच्या शरीराचा आणि उड्डाण यंत्रणेचाही पुनर्वापर करण्यात आला होता, ज्यामुळे इस्रोची डिझाइन क्षमता दिसून येते.
500 मीटर उंचीवरून लँडिंग केले
RLV LEX-01 आणि LEX-02 मोहिमांच्या यशानंतर, ISRO ने एका प्रकाशनात म्हटले आहे की RLV LEX-03 ने अधिक आव्हानात्मक परिस्थितीत RLV ची लँडिंग क्षमता पुन्हा प्रदर्शित केली. यावेळी, LX-02 च्या 150 मीटर उंचीऐवजी, त्याचे लँडिंग 500 मीटर उंचीवर आणि जोरदार वाऱ्याच्या दरम्यान करण्यात आले.
हेही वाचा:
NEET परीक्षा प्रकरणावरून जयंत पाटलांनी काढला चिमटा,’मोदी सत्तेवर येताच क्रांतिकारी गोष्टी घडल्या’